Tüketici Güven Endeksi'nde Düşüş: Ekonomik Belirsizlikler Etkili
Tüketici Güven Endeksi'nde Düşüş: Ekonomik Belirsizlikler Etkili
İçeride siyasi kovuşturmalarla başlayan, dünyada küresel ticaret savaşları ile büyüyen gerilim iklimi tüketici güvenine yansıdı. Ayın ilk yarısındaki tabloyu yansıtan endekse göre mart ayında 85,9 olan Tüketici Güven Endeksi, nisan ayında yüzde 2,3 düşerek 83,9 oldu. Bu durum, hem iç hem de dış faktörlerin etkisiyle tüketici güveninde kayıplara yol açtı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası iş birliği ile yürütülen Tüketici Eğilim Anketi, tüketici güveninin düşüşünü ortaya koydu. Endeksin 100’den büyük olması, tüketici güveninde iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümser durumu yansıtıyor. Nisan ayında açıklanan veriler, güven endeksinin 100’ün altında kalmaya devam ettiğini gösterdi.
Düşüşün Nedenleri
Son dönemde yaşanan siyasi gelişmeler ve ABD’nin açıkladığı radikal gümrük tarife değişiklikleri, küresel planda belirsizlik yarattı. Bu durum, tüketici güvenini olumsuz etkiledi. İçerideki siyasi alanda yaşanan şok gelişmeler, gözaltı ve tutuklamalar, tüketicilerin genel ekonomik gidişatına dair beklentilerini olumsuz yönde etkiledi.
Tüketici Güven Endeksi, harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçen önemli bir gösterge niteliği taşıyor. Endeksin düşmesi, tüketicilerin mali durumlarına ilişkin olumsuz değerlendirmelerinin arttığını gösteriyor. Nisan ayında, mevcut dönemde hanelerin maddi durumu alt endeksi de düşüş kaydetti.
Ekonomik Beklentiler ve Harcama Eğilimleri
Hanelerin kendi maddi durumları ve genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirmeleri, nisan ayında daha da kötümserleşti. Geçen on iki aya göre mevcut dönemde hanelerin maddi durumu alt endeksi, mart ayında 70,9 iken, nisan ayında yüzde 2,5 düşüşle 69,1’e geriledi. Gelecek on iki ayda hanelerin maddi durum beklentisi de azaldı.
Harcama eğilimleri de olumsuz yönde etkilendi. Mevcut dönemde dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluk alt endeksi, nisan ayında yüzde 5,3 düşüş gösterdi. Tüketicilerin tasarruf etme eğilimleri artarken, harcama yapma isteği azaldı. Bu durum, ekonomik belirsizliklerin etkisini yansıtıyor.
Seçim ve Tüketici Güveni İlişkisi
Tüketici güveni ile seçim beklentileri arasında önemli bir ilişki bulunuyor. Düşen güven düzeyinin, seçim beklentileri üzerinde etkili olduğu gözlemleniyor. Seçim dönemlerinde tüketici güveninin artması, iktidar partileri lehine sonuçlar doğurabiliyor. Ancak, ekonomik gidişatta yaşanan bozulmalar, güven endeksinin düşmesine neden oldu.
Mayıs 2023 Genel Seçimleri sürecinde, tüketici güveninin artması iktidar partisinin zaferinde etkili oldu. Ancak, ekonomik sorunlar ve kur şokları, güven endeksinin sert bir düşüş yaşamasına yol açtı. Tüketici güveninin, seçim sonuçları üzerinde belirleyici bir rol oynadığı değerlendiriliyor.
Refah Göstergeleri ve Enflasyon Beklentileri
Tüketici güveninin somutlaştığı alanlardan biri olan ev ve otomobil satın alma eğilimi, hala düşük seviyelerde kalmaya devam ediyor. Hanelerin konut satın alabilme ihtimali, nisan ayında artış gösterse de, genel olarak güven endeksi bileşenleri içinde en düşük değerlerde kaldı. Bu durum, tüketici güveninin zayıf olduğunu gösteriyor.
Enflasyon beklentileri de olumsuz yönde etkileniyor. Nisan ayında tüketicilerin ileriye yönelik enflasyon beklentileri, geçen on iki aylık döneme göre kötüleşti. Tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklenti endeksi, nisan ayında yüzde 6 düşüşle 56 oldu. Bu durum, tüketicilerin fiyat artışları konusunda endişelerinin arttığını gösteriyor.