Memurların Emekli İkramiyesi ve Sözleşmeli Personel Statüsü Üzerine Değerlendirmeler

Memurların Emekli İkramiyesi ve Sözleşmeli Personel Statüsü Üzerine Değerlendirmeler

Ziyaretçi sorusu: https://www.memurlar.net/haber/1125702/ adresimizde yayımlanan değerlendirmelerimize konu ziyaretçimizin '5510 a tabi memurlar emekli ikramiyesi alması için en son statü memurluk demişsiniz ama 4B yani sözleşmeli memur olursa emekli ikramiyesi yanar mı sonuçta memur olarak emekli olacak. Ayrıca 5434 e tabi memurlar emekli ikramiyesi alması için son statüsü memur olması gerekmiyor yazıyor ama bununla ilgili kesin bir bilgi yok. 5434 e tabi olup son statüsü memur olamayanların emekli ikramiyesi ödenmiyor. bunun için sgk yı mahkemeye verenler var fakat sgk vermemekte ısrar ediyor.' Şeklindeki sorusu üzerine konuyu değerlendirmekteyiz.

Detaylar/Değerlendirmeler:

Memur, Sözleşmeli Personel Statüsü:

Çalışma şekilleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 4 hükmünde belirtilmiştir. Kamu hizmetlerinin memurlar, işçi sayılmayan sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle yürütüleceği belirlenmiştir. Bu durum, kamu hizmetlerinin nasıl yürütüleceği konusunda önemli bir çerçeve çizmektedir.
657/4-A Memur olarak belirlenmiş olanlar, genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini yapmakla görevlendirilenlerdir. Yani tamamıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında görev yapanlar olmaktadır.

Sosyal güvenlik kapsamındaki ifadesi de, 2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlar 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı Kanunu, bu tarihten sonra memur olanlar da 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi olurlar. Bugün için her durumda 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. Yani sosyal güvenlik kapsamında emeklilik işlemlerinde memur statüsünden emekli aylıkları bağlanır.

657/4-B Sözleşmeli Personel:

657/4-B sözleşmeli personel olarak belirlenmiş olanlar, kamu kurumlarında yıllık sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kamu görevlileridir. Bunlar hakkında 6/6/1978 tarihli ve 15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş olan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar uygulanmaktadır. Bu durumda olanlar, 2008 yılı Ekim ayından önce çalışma şekilleri belirtilen esaslar dahilinde memurlarla hemen hemen aynı olmaktadır.

Sosyal güvenlik primleri ise hem 2008 yılı Ekim ayından önce olsun, hem de sonra olsun işçi statüsünden Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen kişiler olmaktadır. Bugün için her durumda 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. Yani sosyal güvenlik kapsamında görevde iken SGK primleri işçi statüsünden gönderilen, emeklilik işlemlerinde ise memur statüsünden değil de işçilik statüsünden emekli aylıkları hesaplanan kişiler olmaktadır.

Emekli İkramiyesi Konusu:

Memurlara emekli ikramiyesi ödenmesi konusu 5434 sayılı Kanun hükümlerinde, 4/B sözleşmeli personele iş sonu tazminatı ödenmesi konusu da 6/6/1978 tarihli ve 15754 sayılı 'Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar' da açıklanmıştır. Memurlara ödenen emekli ikramiyesinin mevzuat süreci, 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükümleri ile birlikte 2829 sayılı hizmet bütünleşmesini sağlayan Kanunun 12 nci maddesi de esas alınmaktaydı.

2829 sayılı Kanun Madde 12 hükmünde bulunan 'Son defa T. C. Emekli Sandığına tabi görevlerden emekliye ayrılan ve kendilerine bu Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara, T. C. Emekli Sandığına tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen sürelerinin toplamı üzerinden, 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli ikramiyesi ödenir.' ibareler gereği, 5434 kapsamında olan memurlardan emekli olanlara şayet son statüleri memurluk olmadığı sürece memurluk sürelerine emekli ikramiyesi ödemesi yapılmamaktaydı.

Ancak, bu hüküm Anayasa Mahkemesi tarafından 5 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmış olan 2005/40 sayılı Esas, 2009/17 sayılı Karar ile iptal edilmiştir. Bugün için 5434 kapsamında olan memurlar için emekli olduklarında son statülerinin memur olup olmadıklarına bakılmamakta, ister işçi, ister esnaf statüsünde çalışırken de emekli olduklarında memurluk sürelerine 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmü şartları aranmak suretiyle emekli ikramiyesi ödenmektedir.

İş Sonu Tazminatı Konusu:

657/4-B kapsamında sözleşmeli olanların emekliliklerinde iş sonu tazminatı ödemesinde esas alınan hükümlerde 6/6/1978 tarihli, 7/15754 sayılı Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar uygulanmaktadır. Bu Esaslar, kamu idare, kurum ve kuruluşlarında mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileri hakkında uygulanır.

Bu statüde çalışanların sözleşme koşullarına uymaması nedeniyle kurum tarafından, sözleşme esasları dışında herhangi bir nedenle çalışanlar tarafından, sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi hallerinde, iş sonu tazminatı ödenmez. İş sonu tazminatı ödemelerinde emsal belirleme hususları ile uygulamada ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Cumhurbaşkanlığı yetkilidir.

Sonuç Bağlamında Değerlendirmelerimiz:

657/4-B kapsamında olanlar memur statüsünde emekli olmamaktadırlar. Emeklilik statüleri işçi statüsünden hesaplanan aylık sistemine dahil olmaktadırlar. Dolayısıyla çalışma şekillerinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri esas alınmış olsa da, emeklilik statüleri işçi statüsünde olduğu için 'Emekli İkramiyesi' adı altında olmayıp 'İş Sonu Tazminatı' adı altında yukarıda belirttiğimiz şartların yerine getirilmiş olması şartıyla görev yaptıkları Kurumlarca ödenmesi gerektiğini söyleyebiliriz.

Ayrıca, 5434 kapsamında olanlar için statü farkı aranmadan sadece emekli aylığı bağlanması şartıyla ve 1475 sayılı Kanun Madde 14 hükümleri de dikkate alınmak suretiyle memurluk sürelerine emekli ikramiyesi ödenmekte, son statünün memur olma şartı aranmamaktadır.

Ayrıca, Sözleşmeliden memur kadrosuna geçenlerin iş sonu tazminat/emeklilik ikramiye tutarlarını hangi kurum öder? Başlığı altında yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için https://www.memurlar.net/haber/1124555/ adresimiz, Sözleşmeli iken memur olan, memurluktan istifa ederse emekli ikramiyesi alabilir mi? Başlığı altında yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için de, https://www.memurlar.net/haber/1075914/ adresimiz ziyaret edilebilir.