İstanbul'da Kentsel Dönüşüm ve Deprem Riski: Uzmanların Önerileri

İstanbul'da Kentsel Dönüşüm ve Deprem Riski: Uzmanların Önerileri

İstanbul’da geçtiğimiz hafta yaşanan 6.2 şiddetindeki deprem, kentsel dönüşümün önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Uzmanlar, dönüşüm sürecinin finansman sorununa dikkat çekiyor.

Riskli Yapı Stoku ve Dönüşüm İhtiyacı

İstanbul’da 1.5 milyon konutun yenilenmesi gerektiği ve bunlardan 700 riskli konutun acil dönüştürülmesi gerektiği uzmanlar tarafından vurgulandı. Uzmanlar, dönüşümün önündeki en büyük sorunun finansman olduğunu belirtiyor. Kamunun sağladığı kaynaklar olsa da yeni bir kaynağa ihtiyaç duyulmakta. Bu bağlamda, “Finansmanı ve maliyeti kendi içinden çıkacak alan bazlı dönüşümle kısa sürede riskli yapı stoğu yenilenebilir” önerisi öne çıkıyor.

Uzmanlar, kamu-özel işbirlikleri ve özel sektörün ilgisini çekecek minimal imar artışlarının finansman noktasında çözüm olabileceğini ifade ediyor. KDV, tarife ve ücretlerde tam muafiyet sağlanması durumunda engellerin kaldırılacağı belirtiliyor. Bu öneriler, kentsel dönüşüm sürecinin hızlanmasına katkı sağlayabilir.

Ekonomik Yetersizlik ve Dönüşüm Süreci

Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, vatandaşı borçlandırarak dönüşüm yapmanın zor olduğunu belirtiyor. Dönüşümde karşılaşılan en büyük sorunların başında ekonomik yetersizlik geliyor. Şen, “Alan bazlı kendi kaynağından çıkan projelere ihtiyacımız var ki bunun uygulamaları var” diyerek, dönüşüm sürecinin daha yaşanabilir ve güvenli binalar oluşturacağını vurguluyor.

Şen, dönüşüm sürecinin herkesin ortak malı olduğu bilinciyle hareket edilmesi gerektiğini ifade ediyor. “Deprem, ülkemiz için bir gerçek. Bu nedenle, vatandaşlarımızın can güvenliği bu süreçte en öncelikli konu olmalıdır” açıklaması dikkat çekiyor. Bu bağlamda, dönüşüm projelerinin şehir kimliğine katkı sağlaması gerektiği vurgulanıyor.

Belediyelerin Rolü ve Paydaşlar

Belediyelerin bu süreçte sorun çözecek kurumlar olması gerektiği belirtiliyor. Şen, “Belediyeler bu sürecin başlatılmasında, yapımında ve arabuluculuk vazifesi görerek vatandaş ile müteahhit arasında sıkıntı yaşanmadan her türlü paketi hazırlayacak ve sorunu çözecek kurum olmalıdır” diyor. Bu sürecin vatandaşlara net ve şeffaf bir şekilde anlatılması gerektiği ifade ediliyor.

Dirençli kentsel oluşumun sağlanabilmesi için önce dirençli zihniyetlerin düzeltilmesi gerektiği vurgulanıyor. “Can ve mal güvenliği riskini ortadan kaldırıcı, hizmet ve refah odaklı hareket edilmeli” önerisi, dönüşüm sürecinin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.

Finansman Modelleri ve Çözüm Önerileri

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, kentsel dönüşüm finansmanının sağlıklı bir süreç için kritik olduğunu belirtiyor. “Kentsel dönüşüm finansmanı oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edemeyiz” diyor. Kamu-özel işbirlikleri ve özel sektörün ilgisini çekecek minimal imar artışları gibi çözümler öneriliyor.

Şişik, “KDV, tarife ve ücretler konusunda tam muafiyet sağlanması dönüşümün önündeki engellerin kaldırılmasına yardım sağlayacaktır” diyerek, dönüşüm sürecinin hızlanması için gerekli adımların atılması gerektiğini vurguluyor. Bu öneriler, İstanbul’da kentsel dönüşüm sürecinin hızlanmasına katkı sağlayabilir.

Yeni Daire Çıkışı ve Dönüşüm Modelleri

Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Kurucu Başkanı Sinan Türkkan, imar artışıyla çözümün mümkün olmadığını belirtiyor. Türkkan, “Çeşitli modeller olabilir. Mesela, diyelim ki 10 daireli bir binada hak sahipleri ilave 5-10 metrekareden vazgeçtiğinde, apartman çok küçülmeden 2 daire daha çıkabiliyor” diyor. Bu model, dönüşüm sürecinin finansmanını sağlamak için etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor.

Türkkan, “Bunun bir örneğini şu anda yapıyoruz, yakın zamanda” diyerek, dönüşüm sürecinin hızlanması için önerilerde bulunuyor. Kentsel dönüşüm sürecinin hızlandırılması için çeşitli adımlar atılması gerektiği vurgulanıyor. Bu bağlamda, kentsel dönüşüm finansman bankası kurulması gibi öneriler de gündeme geliyor.